Asgari ücrette seçim sonrası büyük tehlike

Türkiye üç gün sonra yapılacak yerel seçimlere kilitlenirken, seçim sonrasında vatandaşları zor bir dönem bekliyor.

Hem çok yüksek enflasyon hem de çok yüksek faizle karşı karşıya olan Türkiye ekonomisinde seçim sonrasında kemerlerin daha fazla sıkılmasıyle birlikte reel ücretlerde düşüş, işsizlik ve vergilerde ise artış bekleniyor.

Kemerler sıkılırken ilk hedeflerden biri, genel olarak ücretler ve özel olarak da asgari ücret olacak.

Seçimlerin etkisiyle 2022 ve 2023’te asgari ücrete ara zam yaptıran hükümet, 31 Mart itibarıyla dört yıllık seçimsiz döneme girilmesiyle birlikte ara zamlara ve geçmiş enflasyona endeksli ücret düzenlemelerine son vermeyi hedefliyor.

Hem Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan hem Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek hem de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Aralık 2023’te yaptıkları açıklamalarda 2024’te asgari ücrete tek zam olacağı mesajları vermişti.

Seçim öncesi dönemde ise konu ne iktidarın ne de muhalefetin gündemine geldi.

TEK ZAM AÇLIK DEMEK

Merkez Bankası (TCMB) da hesaplarını 2024’te asgari ücrete tek zam yapılması üzerinden yaptı ancak 2024’ün ilk iki ayında enflasyonda hesapların bozulduğu görülüyor.

TÜİK’e göre yılın ilk iki ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aralık ayına göre yüzde 11,54 oranında arttı. Mart-haziran döneminde ortalama aylık enflasyon yüzde 3 olsa bile 6 aylık enflasyon yüzde 25,5’e ulaşacak.

Mayısta yıllık enflasyonun yüzde 80’e dayanması, yıl sonunda da yüzde 50 civarında olması bekleniyor.

TCMB 8 Şubat’taki toplantısında 2024 sonu enflasyon hedefini yüzde 36 olarak belirledi ancak ocak ve şubat enflasyonlarının beklentilerin üzerinde gelmesi üzerine hesaplar bozuldu. Nitekim TCMB’nin mart ayı piyasa katılımcıları anketinde yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 44,19 oldu.

İçinde bulunduğumuz ayda Türk-İş’in hesapladığı açlık sınırıyla eşitlenmesi beklenen asgari ücrete ara zam gelmemesi durumunda yıl sonuna kadar ücretlileri çok zor günler bekliyor olacak.

Asgari ücrete ara zam gelmemesi, özel sektördeki diğer ücretlerde ara zam örneklerini azaltacak.

VERGİ VE İŞSİZLİK ARTIŞI

Seçim sonrasında vergilerde de artış bekleniyor. Nitekim ekonominin patronu Şimşek’ten de bu yönde açıklamalar geldi.

Şimşek, katma değer vergisinde (KDV) yüzde 20’lik genel oranın değişmeyeceğini söyledi ancak yüzde 1 ve yüzde 10 KDV uygulanan birçok ürün ve hizmetin bu listelerden çıkarak genel yüzde 20’lik orana çekilmesi bekleniyor.

Seçim sonrasında kamunun fiyatlarını yönettiği yönlendirdiği ürünlerde de zam rüzgarı bekleniyor.

Elektrik ve doğalgaza seçim sonrasında zam geleceğini TCMB Başkanı Fatih Karahan’da 8 Şubat’taki enflasyon bilgilendirme toplantısında söylemişti.

Köprü ve otoyol geçiş ücretlerine de seçim sonrası yüksek oranlı zam bekleniyor.

TÜİK’in ocak ayı verilerine göre, geniş tanımlı işsiz sayısı son bir ayda 797 bin, son üç ayda 2 milyon 310 bin artışla 10 milyon 453 bine yükseldi.

Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 26,5 ile tarihi zirveye yükselirken, seçim sonrasında işsizlikde artış eğiliminin devam etmesi bekleniyor.