TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Ticaret Bakanı Ömer Bolat, bütçeye ilişkin sunum yaptı. Sunumun ardından milletvekilleri bütçe üzerine görüş, öneri ve eleştirilerini dile getirerek, Bakan Bolat’a sorularını yöneltti. Bakan Bolat 45 dakika boyunca milletvekillerinin sorularını yanıtladı. Bakan Bolat, soru önergelerinde yüzde 95’lik yanıt verme oranı olduğunu belirterek sözlerine başladı.
“CARİ AÇIKTA HEP BİRLİKTE SEVİNMEMİZ GEREKEN BİR TABLO VAR”
Tüketim malları ithalatına ilişkin sorulara yanıt veren Bolat şunları söyledi:
“Dış ticarette ve cari işlemlerde iktidar ve muhalefet olarak birlikte sevinmemiz gereken bir tablo var. İhracat artıyor, Dünya’da küresel ticaret düşmesine rağmen dış ticaret açığımızda 35,5 milyar dolar azalma var. Ekonominin kanayan yarası denilen cari işlemlerde Eylül ayında 9 ay itibarıyla cari işlemler açığımız 5,3 milyar dolara geriledi. 52 milyar dolarlık bir iyileşmeyi başardık. 500 milyar dolar ihracat hedefi konusu gündeme geldi. IMF, Dünya Bankası gibi kurumlar çeşitli tahminler, ön raporlar açıklarlar ve rakamlarla alakalı da düzeltmeler yaparlar. 2010-11’de dünyada durgunluk, sonrasında pandemiye bağlı dış ticaret kaybı gibi olağanüstü durumlarda ise revize ederler. Burada önemli olan Türkiye’nin Dünya ticaretinde aldığı paydır. Mal ihracatında aldığımız payda iki katından fazla bir artışla yüzde 1,08’e yükseldik, hizmet ihracatında da yüzde 1,35’e yükseldik. Toplamda ise 375 milyar dolara yükseldik.
“NİYE YABANCI YATIRIMCI GELSİN?”
Türkiye’ye giren yabancı sermaye noktasında sorun yaşadığımız ve maliyetleri konusunda eleştiri ve sorular geldi. Türkiye’ye 1950- 1980 arasında 1 milyar dolar, 1980- 2002 arasında 15 milyar dolar, 2003- 2024 arasında ise 271 milyar dolar doğrudan yabancı yatırım geldi, sıcak paradan bahsetmiyorum. 83 bin doğrudan yatırımcı geldi. Hukuk olmasa, ekonomide istikrar olmasa, siyasette istikrar olmasa, ülke büyümese bu yabancı yatırım kara kaş kara göz için gelmez. Buraya gelip üretim yapıyor, yatırım yapıyor, istihdam sağlıyor. Tam 1 milyon 300 bin istihdam yapıyor. 262 milyar dolar mal ihracatımızın yüzde 30’unu kazandırıyor. Bizim Türkiye olarak yabancı yatırımlardaki payımız 0,2’ydi bunu yüzde 1’e ulaştırdık.”
“ORTAK ÜYELİK STATÜSÜYLE BİZE CEVAP VERECEKLERİ ANLAŞILIYOR”
BRICS’e üyelik ile ilgili sorulara yanıt veren Bakan Bolat, “Avrupa Birliği ve Gümrük Birliği anlaşmalarımız devam etmektedir. Avrupa Birliği müzakereleri açtığı takdirde biz de bakanlık olarak müzakerelere başlayacağız. Bunun yanında Türkiye olarak İslam İşbirliği Teşkilatı gibi örgütlere de ya üyeliğimiz ya gözlemcilğimiz mevcut. BRICS de yine başvurduğumuz bir yer; 9 asıl üyesi, 13- 14 tane ortak üye statüsünde devletler var. Türkiye’nin müracaatı da incelendi ve ortak üyelik statüsüyle bize cevap verecekleri anlaşılıyor. Hindistan’ın vetosu gibi bir şey yok. BRICS, GSMH’daki payı yüzde 25. Kimisi bizim komşumuz. Burada amaç hem dış politika hem dış ilişkilerimizi geliştirmek” dedi.
E- ticaret kanunu ve Trendyol’a yönelik eleştirilere ise Bakan Bolat şu şekilde yanıt verdi:
“Temmuz 2022’de kanunlaştı sizler hepiniz oradaydınız. Ben o zaman Bakan değildim bir de baktık ki bu kanun çıktıktan sonra 60 gün içinde bu kanunda işlem hacmiyle ilgili maddeyi Anayasa Mahkemesi’ne götüren ana muhalefetti. Biz burada kanunda yer alan bütün maddelerin hepsi uygulamaya girdi. Bahsettiğiniz kuruluşun da pazar payı düşmeye başladı. Aradan geçen iki buçuk yıllık süre zarfında şunu gördük; Anadolu’da mikro ihracatlar noktasında aşağı yukarı 240 bin esnaf ve kobi e- ihracata başladılar. Bu noktada ilgili firmalar ve diğerlerinin 30 binden fazla kobiyi sistemden çıkaracakları, yüzbinlerce insanın da işsiz kalacağı bir tablo meydana gelmişti. Sektör o kadar hızlı ilerliyor ki iki tane uzakdoğu firması Türkiye’deki firmaları hızla baskıladı. Kobi ve esnafın da pazar payını alacak bir noktaya geldi. Bu hükümet olarak, parlamentodaki gruplar olarak değerlendirildi. Daha önceki kanunda olmayan yüzde 20’lik bir sınırlama getirildi. Onbinlerce kobinin de boşa düşmesi engellenmiş oldu.
“GÜZELCE DENETLEYEBİLİRSİNİZ”
Üreticiler için girdi maliyetlerini gösteren endeks ÜFE’de yıllık artış yüzde 32,24. Bu yılın on ayına gelince TÜFE 39,77, gıda 34,87. Tarım Bakanlığımızın aldığı tedbirle emlakta, markette, lokantalarda oldukça mesafe aldık. Enflasyonu da azaltmaya devam edeceğiz. Dün işsizlik oranı açıklandı yüzde 8,6. Son 22 yılda 12, 5 milyon istihdam artışı oldu. AVM’lerle ilgili konuda ise, göreve geldiğimden bu yana bin 400’ün üzerinde sektörlerle görüşmeler yaptık. Halkın içinden de hiç çıkmıyoruz merak etmeyin. AVM sayısı 445’ti, bu sayının azalmakta olduğunu görüyoruz. Yönetmelik ya da kanunlarda zaman zaman değişiklikler yapılıyor. Hal kanununda da benim sizi tavsiyem halleri yöneten belediyelerdir. Siz belediyelerin çoğunu aldık diyorsunuz onları güzelce denetleyebilirsiniz. Biz de bu konuda gereken düzenlemeleri yapmaya devam ediyoruz.
“BATILI ÜLKELERİN BİLE HAYRAN KALDIĞI…”
Esnaf ve sanatkarlara verilen desteklere ilişkin soruları ise Bakan Bolat şöyle yanıtladı:
“AKP iktidarı döneminde esnaf konusunda çok önemli kararlar alınmıştır. Esnafa 544 milyar lira destek verilmiştir. 2003 yılında esnafa verilen kredi 5 bin TL yani 3 bin 300 Amerikan Dolarıydı. Bugün minimum verilen para 750 bin TL yani 23 bin Amerikan Doları. Borçlarda ise esnafımız borçlarına sadık. Geri ödememe oranı sadece 0,8. 850 bin esnafımızı gelir vergisinden muaf tuttuk. Gümrüklerle ilgili konuda ise Türkiye en iyi gümrüklere sahip. Son 22 yılda modernizasyonla batılı ülkelerin bile hayran kaldığı gümrük kapılarımız var. Eğer biz bu gümrükleri yenilememiş olsaydık 375 milyar dolar ticareti yapmamız mümkün olmazdı.”
Gümrükteki kaçakçılık ile ilgili Bakan Bolat, “Kimi arkadaşlarımız ‘niye bu kadar çok uyuşturucu oluyor’ dedi. Biz yakalıyoruz siz ona bakın. Türkiye’de Emniyet, İçişleri Bakanlığı organize çalışmakta” dedi.
İhracattaki artışın nedeninin Dünya’daki ihracat artışına bağlı olmadığını söyleyen Bolat, “Çin iki senedir piyasaları alt üst ediyor. Dünya’da ihracat fiyatları düştü. Biz, ihracat fiyatları düştüğü halde bunu arttırdık. Son bir yıldaki enerji fiyatlarına bakın onda da düşüş var. Biz buna rağmen arttırmayı başardık, ithalatımızı da azalttık” ifadelerini kullandı.
FİLİSTİN AÇIKLAMASI
İsrail ile ticaretin devam ettiği iddialarına ilişkin ise Bakan Bolat, şunları söyledi:
“Hukukta temel bir kural vardır; iddiasını ispat etmek iddia sahibine düşer. İddia sahibi eğer Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ilgili makamlarına itibar etmiyorsa yapacak bir şey yok. Biz Filistin konusunda da Dünya’da en fazla çabalayan ülke konumundayız. Batı da, Avrupa, Amerika da bunu görüyor. Bu noktada İsrail almak istediği silahları Amerika’dan, Avrupa’dan zaten alıyor. Türkiye’de savunma sanayi ürünlerinin ihracatı Milli Savunma Bakanlığı’nın kontrolüne ve iznine tabidir. Türkiye olarak zaman zaman kronolojik tarihlerde karışıklıklar söylendi. Burada özellikle 7 Ekim’de başlayan saldırılardan sonra ateşkes ve ateşkes çabaları oldu. Biz ülke olarak ticareti yüzde 30 oranında azalttık, 9 Nisan’a kadar ticareti azalttık. Biz sadece uygulayıcı bakanlığıyız, düzenleme ve denetleme yaparız. Nitekim uluslararası şirketlerin ithalat ihracat işlemleri oluyor dedik. 9 Nisan’da bin 109 üründe ihracatı kestik. Dış ticaretimiz hızla azalmaya başladı. Üç hafta geçti İsrail’in bu saldırgan tutumu artık Dünya’da bir örnek teşkil etmek için ithalat ve ihracatı kapattık.
“MAYIS’TAN BU YANA KİMSE TİCARET YAPILDIĞINI İDDİA EDEMEZ”
“Daha sonra ‘üçüncü ülkelerden mal gönderiliyor’ hezeyanları başladı. Türkiye’den kaçmış ve Türkiye aleyhine etki ajanlığı yapan çevrelerin yalan dolan haberlerine bakarak söylendi. Türkiye’den Derince limanından 70-80’in üzerinde geminin petrol yükleyip tanker gemilerinin İsrail’e yakıt taşıdığı suçlaması yapıldı. Bunu kontrol ettirdik ne gemi isimleri doğru ne tarihler doğru. Tankerler ise petrol taşımış gibi gösterildi. Uçaklar da gemiler gibi bir yere gittikleri zaman mazotları, yakıtları bittiğinde oradan yakıt tazelerler. Bu tamamen bilgisayar kurgusu bir kağıttır. Bu Tüpraş’tan yakıt gönderildi gibi sunuldu. Biz yanlış yapsak devlette 5 milyon insan çalışıyor, gümrüklerde, ihracatçı birliklerinde. Hemen zaten size gelir söylerler. Mayıs’tan bu yana kimse bunu iddia edemez.”
Muhalefet vekilleri ise, “Daha yasa geçmeden etki ajanlığı demeye başladınız. Bize belge gösterin” diyerek tepki gösterdi.
Bakan Bolat, konuşmasını şöyle tamamladı:
“Mayıs’tan bu yana İsrail’le ilgili rakamlar ihracatta da ithalatta da sıfır. Biz es kaza desek ki ‘Filistin’i de ambargo kapsamına alıyoruz ve göndermeyeceğiz’ desek bu sefer de ‘zavallı Filistin’e de ambargo koyan bu hükümet’ denilecekti. Üçüncü ülkelerden yapılması konusunda ise artışları söyleyeyim. İngiltere’den ihracatımızda 2 milyar dolar artış var. Bu da mı İsrail’e gidiyor? Amerika, Suudi Arabistan’ artış var. Mısır’a sadece 300 milyon dolar artış var, Mısır’a yapılan çelik ihracatı 586 milyon dolardan 450 milyon dolara düşmüş. Yunanistan’a ihracatımızda yüzde 10 artış var. İngiltere’ye ihracatımızda yüzde 22, Meksika’ya yüzde 16, Romanya’ya yüzde 15 var. Filistin’de de bir ekonomi dönüyor. Niye bunları görmezden geliyorsunuz? Benim size tavsiyem gidin Filistin’e denetleyin. Filistin hükümetiyle görüşün, Filistin Büyükelçisi Ankara’da.”
